Opłacalność fotowoltaiki w 2022

Opłacalność fotowoltaiki to jedna z kluczowych kwestii, którą analizują inwestorzy zainteresowani energią ze słońca. Kiedy zwrócą się wydatki na panele fotowoltaiczne? Aby precyzyjnie odpowiedzieć na to pytanie, trzeba wziąć pod uwagę kilka elementów wpływających na rachunek ekonomiczny. Wyjaśniamy, jakie to czynniki.

Kiedy zwróci się inwestycja w panele fotowoltaiczne?

Fotowoltaika w warunkach domowych zwraca się zwykle po 5-10 latach. Warto przy tym wiedzieć, że na okres zwrotu z inwestycji w bardzo dużej mierze wpływają m.in. parametry samej instalacji, koszty montażu, uzyskane dofinansowania czy dotacje, ale i rosnące rachunki za prąd. Aby zatem bardziej konkretnie odpowiedzieć na pytanie, kiedy zwrócą się panele fotowoltaiczne w przypadku danego gospodarstwa domowego, a precyzyjniej: kiedy zwróci się inwestycja w fotowoltaikę (obejmująca nie tylko zakup ogniw, lecz także montaż oraz koszt przyłączenia instalacji do sieci energetycznej), trzeba przeanalizować wymienione czynniki. Warto więc przyjrzeć się bliżej wszystkim tym wątkom, a jednocześnie mieć świadomość, że odpowiedź na pytanie: „fotowoltaika – czy się opłaca?” zawsze musi być twierdząca, gdyż koszty i zyski z fotowoltaiki liczą się nie tylko w pieniądzach, ale również w czynnikach wpływających na ekologię, czyli warunki życia nas samych, a także naszych dzieci i wnuków.

Czym jest fotowoltaika, ile kosztuje i na czym polega oszczędność?

Fotowoltaika to produkcja prądu z energii słonecznej, odbywająca się przy użyciu paneli fotowoltaicznych, nazywanych też ogniwami fotowoltaicznymi. W przypadku domów jednorodzinnych panele te montuje się zwykle na dachach. Średnio moc takiej instalacji szacowana jest na 6 kWh, co wiąże się z pokryciem panelami ok. 33 m2 dachu o korzystnej wystawie (opłacalność fotowoltaiki jest najwyższa przy ekspozycji południowo-zachodniej) i kosztuje ok. 23 500 zł. Co warto podkreślić, budowa elektrowni słonecznej na dachu domu może zostać dofinansowana ze środków zarówno ogólnokrajowych, jak i samorządowych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami taką instalację należy podłączyć do sieci wybranego dostawcy energii i zaopatrzyć w licznik dwukierunkowy, mierzący zarówno energię powstałą w minielektrowni, jak i tę pobraną z sieci energetycznej. Kiedy zużycie jest mniejsze od produkcji, nadmiar energii zostanie przekazany do sieci, a 80 proc. wartości nadwyżki wraca do inwestora.

Przykładowe wyliczenie zwrotu inwestycji na standardowej instalacji u „Kowalskiego”:

Co wpływa na opłacalność paneli fotowoltaicznych

  • Koszt instalacji fotowoltaicznej – wydatki związane z zakupem paneli fotowoltaicznych i pozostałych podzespołów oraz z montażem wykonanym przez specjalistyczną firmę, ale pomniejszone o koszt uzyskanych dotacji, które bardzo mocno podnoszą opłacalność fotowoltaiki.
  • Ekspozycja i nachylenie dachu – im korzystniejsze warunki dostępu promieni słonecznych do ogniw fotowoltaicznych, tym wyższa sprawność instalacji, czyli efektywność pracy minielektrowni.
  • Wydajność elektrowni słonecznej – im większa moc znamionowa oraz sprawność instalacji, tym większy wolumen produkcji prądu, lepszy zysk ze sprzedaży energii operatorowi, a także wyższy poziom opłacalności fotowoltaiki.
  • Poziom zużycia prądu – im większa konsumpcja energii w gospodarstwie domowym, tym większe potencjalne oszczędności.
  • Wzrost cen energii – im bardziej rachunki za prąd idą w górę, tym budowa domowej instalacji fotowoltaicznej staje się bardziej opłacalna.
  • Termomodernizacja – korzyści (i finansowe, i ekologiczne) mogą być jeszcze wyższe, gdy budowę minielektrowni słonecznej połączy się z inwestycją w termomodernizację domu oraz przejściem na odnawialne źródła energii także cieplnej (np. system ogrzewania z pompą ciepła).

Fotowoltaika a wzrost cen prądu

Minielektrownie fotowoltaiczne są najlepszym dostępnym sposobem obniżenia rachunków. Od kilku lat wciąż obserwujemy przecież wzrost cen prądu. Jednocześnie rośnie ogólna świadomość w tym zakresie, dlatego coraz więcej osób w przemyślany sposób wybiera czy zmienia dostawców energii, a także oszczędnie, czyli racjonalnie korzysta z prądu. To wszystko jednak wciąż nie rozwiązuje problemu. Z jednej strony przecież wciąż przybywa urządzeń zasilanych prądem, jak m.in. coraz powszechniejsze urządzenia klimatyzacyjne, które odpowiadają za bardzo wysokie (aż do granicy przeciążenia sieci) zużycie energii latem. Z drugiej – prócz kosztu kilowata prądu – wzrastają różnego rodzaju opłaty stałe, jak m.in. wprowadzona przez rząd w 2022 r. tzw. opłata mocowa. A im wyższe wydatki na prąd z tradycyjnych źródeł, tym i opłacalność fotowoltaiki wyższa.

Kiedy inwestycja w fotowoltaikę to zły pomysł?

  • Niekorzystna ekspozycja – nachylenie dachu w stronę północną oznaczałoby, że ogniwa fotowoltaiczne nie osiągałyby odpowiedniej sprawności, a opłacalność fotowoltaiki w ujęciu finansowym byłaby niezadowalająca.
  • Duże zacienienie dachu – analogiczna sytuacja miałaby miejsce w przypadku, gdyby panele fotowoltaiczne były skryte w cieniu wyższej części budynku (np. nadbudówki), sąsiedniego obiektu albo wysokich drzew.
  • Planowany remont dachu – jeśli szykują się duże prace budowlane w szczytowej partii budynku, inwestycję w fotowoltaikę należy odłożyć do ich zakończenia
  • Przewidywana wyprowadzka – zwrot z inwestycji w fotowoltaikę rozpisany jest na lata, dlatego przed planowaną np. sprzedażą domu warto budować minielektrownię słoneczną tylko o tyle, o ile miałaby ona stanowić przewagę konkurencyjną na rynku nieruchomości.
  • Znikome rachunki za prąd – w gospodarstwach domowych płacących za energię elektryczną np. 100 zł stosunek nakładów do oszczędności czy zysków byłby nieatrakcyjnie niski, a opłacalność fotowoltaiki w wymiarze finansowym – niesatysfakcjonująca.

Prosument – co to oznacza?

Prosument to producent i konsument w jednej osobie, inaczej konsument uczestniczący w produkcji danego towaru – w tym przypadku prądu. W interesującym nas kontekście słowo to oznacza osobę, która wytwarza energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby za pomocą mikroinstalacji, a jednocześnie może ją magazynować oraz przekazywać nadwyżkę do sieci energetycznej, tak by opłacalność fotowoltaiki dodatkowo rosła.

Dotacje dostępne na fotowoltaikę

  • Ulga termomodernizacyjna – od podstawy obliczenia podatku ulga ta pozwala odliczyć wydatki związane m.in. z zakupem ogniw fotowoltaicznych i osprzętu – w sumie do 53 tys. zł.
  • Program Mój prąd – krajowy program wsparcia budowy domowych minielektrowni, z poziomem dofinansowania zależnym od zakresu rzeczowego inwestycji.
  • Program Czyste powietrze – nawet 30 tys. zł dotacji do wymiany nieefektywnego systemu ogrzewania na nowoczesny (np. z pompą ciepła), prowadzonej łącznie z budową minielektrowni słonecznej.
  • Regionalne programy operacyjne – dodatkowe źródła dofinansowania inwestycji w OZE, podnoszące opłacalność fotowoltaiki w różnej mierze dla poszczególnych województw.

Sekcja FAQ: najczęściej zadawane pytania

Jak długo zwraca się inwestycja w fotowoltaikę?

Bez dofinansowania budowa przeciętnej domowej elektrowni słonecznej zwracałaby się przez kilkanaście lat. Dzięki dofinansowaniom – w zaledwie kilka, co znacznie podnosi opłacalność fotowoltaiki.

Od czego zależy opłacalność fotowoltaiki?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba wziąć pod uwagę m.in. liczbę ogniw fotowoltaicznych i ich średnią sprawność. Dla ogólnego rachunku bardzo ważne są też zmiany cen prądu i wysokość opłat stałych, przeciętne zużycie energii elektrycznej w domu oraz suma uzyskanych dotacji do budowy minielektrowni.

Jak dobrać moc paneli fotowoltaicznych

Trzeba wziąć od uwagę przeciętne dotychczasowe zużycie prądu w gospodarstwie domowym oraz warunki ekspozycji dachu na słońce (układ w stosunku do stron świata, nachylenie, poziom zacienienia). Istotny jest także oczekiwany przez inwestora poziom wytwarzanych nadwyżek – do odsprzedaży operatorowi sieci energetycznej.

Ile kosztuje instalacja fotowoltaiczna?

Cena instalacji zależy od rodzaju i liczby paneli fotowoltaicznych oraz poziomu skomplikowania montażu (m.in. konstrukcji i nachylenia dachu). Przeciętny koszt budowy domowej elektrowni słonecznej o szacunkowej mocy ok. 6 kWh to około 23 500 zł.